Avukatlar İçin Dosya İnceleme Haritası

Hukuki süreçlerin karmaşıklığı ve detayları, biz avukatların her bir dosyayı titizlikle incelemesini gerektirir. Bu süreçte, dosyanın doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve yönetilmesi, davanın seyrini ve sonucunu doğrudan etkileyebilir. Bu yazıda, avukatların dosya incelemesi sırasında dikkate alması gereken başlıca konuları ele alacağız. Meslektaşlarımıza faydası olması temennimizle.

DOSYA İNCELEME BAŞLIKLARI

1. UYUŞMAZLIĞIN HUKUKİ VASIFLANDIRILMASI

Uyuşmazlığın hangi hukuki temele dayandığını belirlemek önemlidir. Örneğin, haksız fiilden kaynaklanan tazminat talepleri, tacirler arası satım sözleşmesinden kaynaklanan alacaklar veya tüketici kanununa tabi satım sözleşmesinden kaynaklanan alacaklar gibi farklı hukuki dayanaklar olabilir.

2. DAVA ÖNCESİ ZORUNLU BAŞVURU GEREKİP GEREKMEDİĞİ

Bazı durumlarda dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk, tüketici hakem heyeti veya idari başvuru gibi başvuruların yapılması gerekebilir.

3. GÖREV

Anayasanın 142. maddesi uyarınca, mahkemelerin görevleri ancak kanunla tayin edilebilir. Görev kamu düzenindendir. Yani taraflar anlaşmak suretiyle, bir başka ifadeyle görev sözleşmesi yaparak, uyuşmazlık bağlamında görevli olmayan bir yargı yerini görevli hale getiremezler. Mahkeme davanın her aşamasında görevli olup olmadığını inceleyebilir. Taraflar da davanın her aşamasında görevsizlik iddiasını ileri sürebilir.

4. YETKİ

Davanın hangi yerdeki görevli mahkemede açılacağının tespiti yetki kurallarına göre yapılacaktır. Mahkemelerin yetkisi, diğer kanunlarda yer alan yetkiye ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

5. YARGILAMA YÖNTEMİ

Davanın seri muhakeme, basit yargılama yahut yazılı yargılama mı şeklinde yürütüleceğini belirlemek gerekir. Böylece adli tatilde sürelerin işleyip işlemeyeceği ve sürelerin tebliğ veya tefhimle başlayıp başlamayacağı gibi konular da dikkate alınabilecektir.

6. TARAF TEŞKİLİ

Kimlerin davacı veya davalı sıfatına sahip olduğunu belirlemek önemlidir. Zorunlu dava arkadaşlığı olup olmadığı ve davanın ihbarına gerek olup olmadığı da değerlendirilmelidir.

7. SÜRELER

• Hak Düşürücü Süreler

• Zamanaşımı Süresi

• İhtar Şartı Varsa İhtar Süresi

• Dava Süresi

• Cevap Süresi

• İstinaf Süresi

• Temyiz Süresi

8. FAİZ

• Faiz Başlangıç Tarihi - haksız fiilde olay tarihi, kıdem tazminatında fesih tarihi; dava açmadan önce temerrüt ihtarına gerek/fayda olup olmaması vs.

• Faiz Türü - avans, yasal, en yüksek mevduat, TTK 1530 faizi vs.

• Faiz Tutarı - dava değerine eklenip eklenmeyeceği vs.

9. İCRA İNKAR TAZMİNATI

• Fazlaya ilişkin hakkın açıkça “saklı tutulması” gerektiği, aksi halde %20’yi aşan zararların talep edilememesi sorunu

• Fazlaya ilişkin zararın 1 yıl içerisinde talep edilmesi gerekliliği

• Talep şartı (dava dilekçesinde ya da cevap dilekçesinde talep edilmesi)

• İcra inkar tazminatının infazında kesinleşmenin gerekip gerekmediği

• İcra İnkar tazminatının infazında faiz başlangıç tarihi

• İcra inkar tazminatının infazında faiz oranı

10. ISLAH

Islah, taraflardan birinin yapmış olduğu usul işleminin kısmen veya tamamen düzeltilmesi olup davanın ve savunmanın genişletilmesi yasağının istisnasıdır. Sadece dava dilekçesinin değil, cevap dilekçesinin de ıslahının mümkün olduğu unutulmamalıdır.

11. UYUŞMAZLIĞIN ESASI

Uyuşmazlığın esasına ilişkin değerlendirmeler yapılmalıdır. Bu, hak olarak hukuk düzenince korunan, mevcut bir menfaatin ihlali veya hukuk düzenince kurulmuş menfaat dengesinin bozulmasına sebebiyet veren husustur.

12. DELİLLER

• Taraflar, kanunda belirtilen süre ve usule uygun olarak ispat hakkına sahiptir. Haklı olmanın yetmediği, iddiayı ispata elverişli mahkemelerce kabul edilen delillerin zamanında sunulması ve toplanması gerektiği unutulmamalıdır.

• Hukuka aykırı olarak elde edilmiş olan deliller, mahkeme tarafından bir vakıanın ispatında dikkate alınamaz.

• Kanunun belirli delillerle ispatını emrettiği hususlar, başka delillerle ispat olunamaz.

• Bir vakıanın ispatı için gösterilen delilin caiz olup olmadığına mahkemece karar verilir.

13. İSTEM

Dilekçenin istem kısmının kanuna uygun ve amacı gerçekleştirmeye elverişli olması gereklidir.

Dava Dilekçesinin İçeriği - HMK Madde 119

(1) Dava dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur:

a) Mahkemenin adı.

b) Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri.

c) Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası.

ç) Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri.

d) Davanın konusu ve malvarlığı haklarına ilişkin davalarda, dava konusunun değeri.

e) Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri.

f) İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği.

g) Dayanılan hukuki sebepler.

ğ) Açık bir şekilde talep sonucu.

h) Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası.

(2) Birinci fıkranın (a), (d), (e), (f) ve (g) bentleri dışında kalan hususların eksik olması hâlinde, hâkim davacıya eksikliği tamamlaması için bir haftalık kesin süre verir. Bu süre içinde eksikliğin tamamlanmaması hâlinde dava açılmamış sayılır.